India en de Indiase filosofie 

INLEIDING

De Indiase wijsbegeerte kenmerkt zich door een enorme verscheidenheid aan perspectieven. Terecht wordt de Indiase filosofie geassocieerd met diep-gravende mystiek en religie, maar de Indiase filosofie kent even goed naturalistische denkwijzen, praktisch-beschouwelijke traktaten, zeer verfijnde taalfilosofie en een rijke logische traditie die pas in de XXe eeuw in het Westen wordt geëvenaard. In deze cursus krijg je een idee van een denktraditie die je de mogelijkheid geeft je zelf en de wereld op een heel andere manier te bezien.

We beginnen weer bij het begin, bezien hoe de Indiase filosofie zich ontwikkelt uit de Vedische offer-rituelen, mystieke vormen aanneemt, zich verbindt met vroege meditatietechnieken en culmineert in de zes filosofische systemen van het oude India. Dan bezien we het huidige hindoeïsme.

Favoriet citaat:

Wat zie je nu, mijn zoon? Ik zie niets, pa. Precies, jongen, zo is het en precies dat is de kern van dit Al. Dat ben jij! Tat tvam asi!

Upanishads

INDIASE FILOSOFIE in vier lessen:

1. De Indus: vergeten culturen en prehistorische offerrituelen

We beginnen in wat nu Pakistan is: Archeologische ontdekkingen leggen oude, lang vergeten beschavingen bloot en antropologisch-wijsgerige onderzoekingen onthullen eeuwenoude, nog steeds gepraktiseerde rituelen. Filosofie begint in India als reflectie op het offer. Wat betekent dat voor onze opvatting t.a.v. filosofie?

2. Vedas, Upanishaden en de Bhagavad Gita: kern van de Indiase filosofie

We volgen deze lijnen verder op zoek naar de bronnen van de wijsheid van de oude Indiase wijsbegeerte: we bezien de Vedas en de Upanishaden als bronteksten voor nagenoeg alle verdere Indiase filosofie. Daarna is er de Bhagavad Gita: een beroemde, wijsgerig-spirituele tekst, voor velen (zoals Gandhi) een inspiratiebron voor het leven. Tevens vertel ik het een en ander over het Sanskriet, de oude heilige taal van India en leer je het schrift kennen.

3. Klassieke Indiase filosofie: de wereld in zes systemen 

De Indiase Middeleeuwse filosofie kenmerkt zich door de vorming van 6 denk- en leefsystemen: Yoga-Samkhya, Nyaya-Vaisheshika en Mimamsa-Vedanta. Zes verschillende zienswijzen, gebaseerd op lijfsbewustzijn, subjectbeleving, logica, waarneming, overlevering en subjectopheffing. Tezamen geven zij een  omvattend filosofisch wereldbeeld, dat ook ons wereldbeeld kan transformeren!

4. Wat is Indiase filosofie? Wat is hindoeïsme?

De onderdelen 1-3 vormen de basis van wat wij hindoeïsme noemen. Hoe krijgt dit vandaag de dag vorm? Wat is de rol van de goden? Wat is karma? Is het kastenstelsel inherent aan deze filosofie? Kortom: wat is het Indiase wereldbeeld? En: hoe verhoudt zich dit tot de hiervoor behandelde westerse en Islamitische tradities?

Reactie van een deelnemer:

Wat een enorm inspirerende lessen de afgelopen weken! Ik heb er echt van genoten en het heeft me flink geholpen om (de) yoga(opleiding) beter te begrijpen. Het onderwerp is razend interessant en ik kan de fragmenten die aangeboden worden in mijn yoga opleiding door jouw lessen veel beter plaatsen.Nu ik meer weet over de context van de teksten is de volgende stap ze opnieuw te bestuderen en te reflecteren hoe ik ze toepas in het dagelijks leven. Je lessen hebben me ook aan het denken gezet over mijn eigen ontwikkeling en dan doel ik op de link tussen filosofie en psychologie. Ik denk er sterk over de gehele Jaargang te volgen, nu ik weet dat deze komend seizoen ook geheel online gegeven wordt. (Virginie, Yogadocent i.o.)

Vragen? 

Mail naar wijsgerigleven@mail.com of bel/app met Peter (06-16298552)

Aanbevolen literatuur:

Het is, om in de cursus nader te benoemen redenen, lastig een goed inleidend boek aan te bevelen. Zeker in het Nederlands ken ik geen echt goede inleiding. Om een indruk te krijgen van het Indiase cultuurgebied incl. de filosofie (en die benadering is aanbevelenswaardig op zich) beveel ik Basham aan. The Wonder that was India. Zie verder hierboven:  wijsgerig leven. Literatuur voor beginners.
  

De opgegeven literatuur is nooit verplicht, wel aanbevelingswaardig. Je krijgt genoeg denkstof mee vanuit de lesoverzichten en de bijgeleverde teksten.

Wanneer?

ONLINE

• 1: dinsdag    9 jan 2024 - 20:00 
• 2: dinsdag 16 jan 2024 - 20:00 
• 3: dinsdag 23 jan 2024 - 20:00
• 4: dinsdag 30 jan 2024 - 20:00

LIVE in Den Haag

• 1: donderdag 11 jan 2024 - 14:00
• 2: donderdag 18 jan 2024 - 14:00
• 3: donderdag 25 jan 2024 - 14:00
• 4: donderdag 1 feb 2024 - 14:00

Aanmelden? 

Neem contact op met Peter

bel/app met Peter (06-16298552)